Barszcz Sosnowskiego jest przykładem, jak ekspansywne i groźne potrafią być gatunki obce. Uprawę tej rośliny propagowano w latach 70. ubiegłego wieku. Nie spełniła pokładanych w niej oczekiwań. Dodatkowo coraz częściej notowano przypadki oparzeń ludzi i zwierząt mających kontakt z tą rośliną.

 

Do cech, które determinują inwazyjność tego gatunku, należą: wielkość (w naszych warunkach potrafi dorastać do 4 metrów wysokości), szybkie kiełkowanie i wzrost oraz produkcja dużej liczby nasion i ich długa żywotność (jeden osobnik wytwarza przeciętnie rocznie 30 000 sztuk nasion!). Przez to barszcz wygrywa konkurencyjną walkę o zasoby siedliska i w konsekwencji zajmuje nisze naszych rodzimych gatunków, ostatecznie je wypierając i degradując cenne siedliska naturalne.

 

Roślina ta posiada w soku i wydzielinie włosków gruczołowych związki (furanokumaryny), które powodują, że skóra ludzi i zwierząt staje się bardziej wrażliwa na działanie promieni UV. W konsekwencji dochodzi do oparzeń, tworzą się pęcherze i trudno gojące się rany, a nawet blizny. Objawy pojawiają się w ciągu kilkudziesięciu minut od kontaktu z rośliną (niekiedy nawet do 48 godzin).

 

Liczba stanowisk barszczu Sosnowskiego w Polsce z roku na rok wzrasta. Rośliny te cechują się znakomitą zdolnością regeneracji, szybko się rozmnażają i są odporne na działanie wielu herbicydów. Do tego dochodzi duża liczba wytwarzanych nasion, które są zdolne do kiełkowania nawet kilka lat! To wszystko sprawia, że zwalczanie tego gatunku jest bardzo trudne i wymaga systematycznych działań prowadzonych przez kilka sezonów wegetacyjnych. Bardzo dobre efekty w walce z pojedynczymi osobnikami barszczu oraz mniejszymi populacjami daje przecinanie korzenia ostrym szpadlem.

 

Jak postępować z barszczem Sosnowskiego:

 

1. Specjaliści zalecają, aby nie zbliżać się do barszczu Sosnowskiego, jeśli jednak chcemy sami pozbyć się pojedynczych osobników z ogrodu lub działki, to powinniśmy zachować szczególną ostrożność, ubierając odpowiednią odzież, ale także zabezpieczając oczy i drogi oddechowe.
2. Zachęcamy do zapoznania się z publikacją: „Wytyczne dotyczące zwalczania barszczu Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi) i barszczu Mantegazziego (Heracleum mantegazzianum) na terenie Polski”. Do pobrania: TUTAJ. Znajdą w niej Państwo przegląd metod zwalczania oraz źródła finansowania działań związanych z likwidacją tego gatunku. Są tam również informacje na temat biologii, wpływie na środowisko przyrodnicze oraz zdrowie ludzi i zwierząt.
3. Na stronie internetowej: barszcz.edu.pl dostępna jest mapa stanowisk barszczy kaukaskich w Polsce. Można na bieżąco sprawdzać, gdzie rosną te rośliny oraz samodzielnie zgłaszać nowe stanowiska.

 

W najbliższych dniach spora część z nas wyruszy w dalszą lub bliższą podróż, ciesząc się przedłużonym weekendem. Do zalet podróżowania nie trzeba nikogo przekonywać, jak wiemy – podróże kształcą. Niestety w miejscach, które odwiedzamy, często zostawiamy po sobie sterty śmieci i zadeptane szlaki. Na urlopie nie interesuje nas, jakim obciążeniem dla środowiska jest nasza wizyta, priorytetem jest miło spędzony czas. Planując wyjazd, warto jednak zastanowić się nad tym, jak podróżować, żeby nie zniszczyć tego, co chcemy zobaczyć.

 

Jak podróżować odpowiedzialnie? Poniżej znajdziecie kilka zasad, o których warto pamiętać przed i w trakcie podróży:

 

1. Wybieraj ekologiczne środki transportu. Na krótkich dystansach warto wybrać pociąg lub samochód zamiast samolotu. Latanie jest bardzo szkodliwym dla środowiska sposobem przemieszczania się – jedna podróż samolotem na trasie europejskiej powoduje większe zanieczyszczenia środowiska niż codzienna jazda samochodem przez cały rok!

 

Jazda samochodem to oczywiście rozwiązanie pośrednie. Stary samochód może zużywać dużo paliwa i emitować sporo spalin. Co więcej, jazda samochodem w pojedynkę nie jest ekologiczna – w takiej sytuacji warto pomyśleć o przewozie dodatkowych pasażerów (w ramach tzw. carpoolingu czy carsharingu). Wspólny przejazd przyczyni się także do dodatkowych oszczędności.

 

2. Zanim zarezerwujesz nocleg, dowiedz się, czy wybrany hotel/hostel dba o środowisko. Pomocnym może okazać się ekologiczny certyfikat, który przyznawany jest przedsiębiorstwom spełniającym określone warunki. W turystyce otrzymują je hotele, pola namiotowe i noclegownie, które starają się zmniejszyć swój wpływ na środowisko. Również aplikacje służące do dzielenia się opiniami na temat m.in. hoteli (np. TripAdvisor) ułatwiają poszukiwania, umożliwiając sortowanie noclegu według kryterium „ekologiczny”.

 

Częstą praktyką w wielu hotelach jest np. codzienna wymiana ręczników i prześcieradeł na świeże. Sprawdź, czy w Twoim hotelu goście mogą nie godzić się na codzienną zmianę ręczników i prześcieradła – czasem wystarczy odpowiednia zawieszka na klamce pokoju lub informacja zostawiona w recepcji.

 

Warto zabrać ze sobą swoje kosmetyki, aby nie korzystać z przygotowanych przez hotel mydeł i szamponów w małych, plastikowych buteleczkach. Aby uświadomić sobie skalę generowanych przez branżę hotelarską w ten sposób odpadów, wystarczy pomnożyć ilość plastikowych buteleczek przez liczbę dni w roku i liczbę pokoi hotelowych na całym świecie!

 

Zasady odpowiedzialnego podróżowania dotyczą również osób śpiących „pod chmurką”. Pamiętaj, że namiot rozbijamy minimum 600 m od brzegu rzeki i jeziora. Nie buduj stanowisk pod namiot, postaraj się raczej korzystać z miejsc ukształtowanych przez naturę. Przygotowując posiłki, korzystaj z palnika zamiast z ogniska, a brudne naczynia myj z dala od rzek i jezior. Opuszczając miejsce biwaku, po zwinięciu obozu sprawdź, czy nie zostawiłeś po sobie śmieci.

 

3. Zaplanuj posiłki w podróży oraz w miejscu pobytu. Kiedy jesteśmy nieprzygotowani, kupujemy dużo niepotrzebnych rzeczy i więcej śmiecimy.

 

W trakcie podróży warto jeść lokalnie, smakować najlepsze miejscowe produkty. Pamiętaj, że import żywności to marnotrawstwo energii i dodatkowe zanieczyszczenie środowiska gazami cieplarnianymi.

 

I zamiast kupować butelkowaną wodę, zabierz ze sobą termos lub butelkę wielokrotnego użytku i uzupełniaj ją, w miarę możliwości, w trakcie podróży. Unikaj też jednorazowych kubków, sztućców, talerzyków, serwetek i słomek!

 

Bałtyk jest naturalnym środowiskiem życia różnych gatunków fok. Jeszcze pod koniec XIX wieku było ich przeszło 100 tysięcy i zamieszkiwały całe morze, a ich sprzymierzeńcem był pokrywający zimą sporą część Bałtyku lód, na którym rodziły i wychowywały młode. Wraz z ociepleniem klimatu foki wycofały się na północ i obecnie rozmnażają się na bezludnych, skalistych wysepkach Szwecji, Finlandii i Estonii.

 

Dzisiaj w całym Morzu Bałtyckim żyje przeszło 30 tysięcy fok szarych – najliczniejszy, choć wciąż zagrożony gatunek fok. To właśnie foki szare są najczęściej spotykane na polskich plażach. W Bałtyku obecne są również foki obrączkowane (ponad 8 tysięcy), zamieszkujące głównie obszar Zatoki Botnickiej i pospolite (zaledwie ok. 5 tysięcy), zamieszkujące południowe wybrzeża Szwecji.

 

Foki muszą co jakiś czas wyjść z wody na brzeg. Czynią to zazwyczaj, aby odpocząć po forsownej wędrówce, polowaniu na ryby, w okresie linienia i porodów, a także, jeżeli są chore. Nie należy ich płoszyć i zakłócać im spokoju. Te ssaki bywają coraz częstszymi gośćmi na polskim wybrzeżu. Poniżej znajdziecie wskazówki, których bezwzględnie należy przestrzegać (dla dobra tak swojego, jak i fok) w razie spotkania z tymi zwierzętami.

 

Jeśli spotkasz na plaży fokę, pamiętaj:

 

1. Nie podchodź zbyt blisko! Foka jest dzikim zwierzęciem, które może niebezpiecznie ugryźć. Nie zabieraj jej z plaży! Jeśli ma białe futerko, w pobliżu może pływać jej mama, która wróci, jeśli będzie czuła się bezpiecznie!
2. Nie zaganiaj foki do wody! Foki są zwierzętami, które muszą żyć także na lądzie. Tu odpoczywają, suszą futro, rodzą i wychowują potomstwo.
3. Nie dotykaj i nie próbuj łapać foki! Przypatrz się dobrze. Jeśli foka jest wychudzona, ranna lub chora (ciężki oddech, kaszel, katar), potrzebuje Twojej pomocy – zawiadom Stację Morską UG w Helu (numery kontaktowe poniżej).
4. Postaraj się zapewnić foce spokój i bezpieczeństwo do czasu przyjazdu pracowników Stacji Morskiej. Nie dopuszczaj do niej ludzi i zwierząt. Spróbuj ją odgrodzić sznurkiem, taśmą lub patykami, wbijając je w piasek, w odległości kilku metrów od miejsca gdzie leży.
5. Gdy przyjadą pracownicy Stacji Morskiej, obejrzą fokę i ocenią jej stan zdrowia. W razie potrzeby zabiorą do fokarium, żeby ją przebadać i poddać rehabilitacji. Po zakończeniu leczenia foka zostanie wypuszczona na wolność.

 

Widzisz na brzegu morza fokę?
To koniecznie zadzwoń do Stacji Morskiej w Helu:
+48 58 675 08 36 lub +48 601 88 99 40